A Long Song of Sadness on the 49^th Day

Gangzhun

(Translated from Tibetan by Françoise Robin)

 

Gratitude to the sun

Gratitude to the moon

Gratitude to the brilliant constellations

Gratitude to the garlands of glaciers and mighty mountains

 

Gratitude also

To every river that gushes and churns

To every lake that are brimming and bright

And to every wave on the shores of the lakes

 

Gratitude also

To the meadow grass that grow when pressed down

To each head of livestock – horses, yaks, and sheep

To every flower that blooms brightly

And to every dewdrop on their petals

 

Gratitude also

To every community located by their god of birth

To every field encircling the communities

To the grains arranged at the ends of the fields

And to every honest community member who works hard to reap the harvest of grains

 

Indeed We keep expressing our gratitude for having such a homeland

This land is the playground where we play

This land is where our joyful laughter echoes

This land is suffused with our happy childhood memories

It is from this land that we travel the Land of snow and we circle the globe

And more: with our ancestors’ footprints clearly imprinted on this land, so

I wish to step across every part of our homeland

I wish to touch every land and river of our homeland

 

When I am in our homeland

And the green sprouts suddenly bud

I know that spring – the first season – has come

When the ears of grain sway

I know that summer has filled the world with vigor

When hail falls on hills and valleys alike

I can feel that autumn – the auspicious time of harvest – is here

When the snowflakes fly and flutter

I can also feel that winter – a chance for rest – has arrived

When blue, overwhelmingly blue

When colourful, overwhelmingly colourful

When cold, overwhelmingly cold

When hot, overwhelmingly hot

The clear difference between the four seasons

Is indeed the beauty of our homeland

And in the midst of this beauty

While vividly chanting the Tibetan alphabet

We try our best to learn actively what needs to be learnt

We study diligently all that is to be studied

And incorporating the six virtuosities

We muster the courage to live in the world of men

 

When our youth was still with us

Our aim was to serve our homeland

And, without fear, without hesitation

We fully jumped into the competition of this world

Rising high our swords of wisdom

We hacked in half our enemies, our challenges,

When we were about to shout a Ki So of victory

You, suddenly,

Left us and departed far away

 

You are not in the steps of the cattle

That we herded as children

You are not in the grain fields

That we would cross as youth

You are not in the courtyard of the university

Where we got education as we grew

You are not in the battlefield of samsara

Where we bravely fought together

 

Your parents do not believe

When they say “You are not here”

Your wife cannot accept it

When she says “You are gone”

Your son when shakes his head

When he says “You are not coming back”

 

We are helpless

And are left motionless, bewildered

We want to cry, but our tears have dried up

We want to scream, our throat is blocked

Really: when will you return to us?

 

In the middle of summer

The turquoise dragon returns

Booming with a thunderous roar

The young cuckoo returns

Singing to me a lovely Ki ki

A tiny nightingale returns too

Singing beautifully tweet tweet

Despite this

You have not returned

Flowers of all colors have returned

Exhibiting their unrivalled beauty

The bumble bees have returned

Humming with buzzing songs

The seductive butterflies have returned

Performing their enchanting movements

But

You still have not returned

 

In the depths of winter this year

As the white snows returns

Showing their pure pristine nature,

Will you be able to return?

As the cold winds returns,

Whispering its secrets,

Will you be able to return?

As the New Year return,

Showing a small auspicious smile,

Will you be able to return?

 

Alas

Each and every hero of the snowy land

When they thus collapse right before my eyes

Each and every talented person of the snow mountains

When they thus are defeated around me

Can I bear to still remain indifferent?

 

Kayé!

My birth-mountain in Tsongkha, to the east

Mountain Gangkar Riwo, to the south

Mount Magyel Pomra, to the west

The thirteen Gurlha Gods, to the north

Be kind to his beloved children left behind

Provide relief to those who move forward

Grant courage to fighters, should they win or should they lose

Grant your protection those who charge at their enemies

Gods and humans united in their might

Are unstoppable. That I have known for a long time.

 

Note: The translator wishes to thank Rinchen Dorje for recommending the poem and Lowell Cook for his insightful suggestions.

 

Gangzhun’s phayul (homeland), August 2023 ©Françoise Robin

 

ཞེ་དགུའི་སྐྱོ་གླུ་རིང་མོ།

གངས་ཞུན།

 

ཉི་མ་ལ་བཀའ་དྲིན་ཞུ

ཟླ་བ་ལ་བཀའ་དྲིན་ཞུ

གསལ་ལེར་བཀྲ་བའི་སྐར་ཚོགས་ལ་བཀའ་དྲིན་ཞུ

གངས་རིའི་ཕྲེང་བ་དང་རྔམ་བརྗིད་ཀྱི་རི་ཚོགས་ལ་བཀའ་དྲིན་ཞུ

 

ཆལ་ཆིལ་འབབ་པའི་ཆུ་ཀླུང་དང

ལྟེམ་ལྟེམ་འཁྱིལ་བའི་མཚོ་མོ་རེ་རེ

མཚོ་མོའི་ངོགས་ཀྱི་རླབས་ཕྲེང་རེ་རེར་ཡང་བཀའ་དྲིན་ཞུ

 

མནན་ན་འཕེལ་བའི་རྩྭ་ཐང་དང

རྟ་ནོར་ལུག་གསུམ་གྱི་གནག་ཕྱུགས་རེ་རེ

ལྷམ་མེར་བཞད་པའི་མེ་ཏོག་རེ་རེ

མེ་ཏོག་སྟེང་གི་ཟིལ་བ་རེ་རེར་ཡང་བཀའ་དྲིན་ཞུ

 

སྐྱེས་ལྷའི་འདབས་ན་ཆགས་པའི་རུ་སྡེ་རེ་རེ

རུ་སྡེའི་མཐའ་ན་བསྐོར་བའི་ཞིང་ཁ་རེ་རེ

ཞིང་ཁའི་མུ་ལ་བསྟར་བའི་འབྲུ་དྲུག་རེ་རེ

འབྲུ་དྲུག་འབྲས་བུར་འབད་པའི་གཞུང་དྲང་གི་ཁྱིམ་མི་རེ་རེར་ཡང་བཀའ་དྲིན་ཞུ

 

རེད་ཡ། ང་ཚོས་ནམ་ཡང་ང་ཚོར་འདི་ལྟ་བུའི་ཕ་ཡུལ་ཞིག་ཡོད་པར་བཀའ་དྲིན་ཞུ་བཞིན་ཡོད

གནས་འདི་ནི་ང་ཚོ་རྩེ་བའི་རྩེད་ར་ཡིན

གནས་འདི་ལ་ང་ཚོ་དགའ་བའི་དགོད་སྒྲ་ཁྱབ་ཡོད

གནས་འདི་ལ་ང་ཚོ་སྐྱིད་པའི་བྱིས་བློ་ཐིམས་ཡོད

གནས་འདི་ནས་ང་ཚོ་གངས་ལྗོངས་མྱུལ་ཞིང་འཛམ་གླིང་བསྐོར

ད་དུང་མེས་པོ་དག་གི་ཞབས་རྗེས་ཀྱང་ལྷང་ངེར་བབས་ཡོད་པས

ངས་ཕ་ཡུལ་གྱི་ཡུལ་ལྗོངས་རེ་རེར་གོམ་པ་འཇོག་འདོད་ཅིང

ཕ་ཡུལ་གྱི་ས་ཆུ་རེ་རེར་ལག་པས་རེག་འདོད།

 

ཕ་ཡུལ་དུ་ཡོད་དུས

སྔོ་ལྗང་མྱུ་གུ་ཐོལ་གྱིས་འབུས་དུས

དུས་བཞིའི་མགོ་མ་དཔྱིད་ཀ་ཐོན་པ་ཤེས་ཐུབ་ལ

འབྲུ་དྲུག་སྙེ་མ་ལྡེམ་ལྡེམ་གཡོ་དུས

དབྱར་གསུམ་སྣོད་བཅུད་སྟོབས་ཀྱིས་ཁེངས་པ་ཤེས

རི་ཀླུང་མེད་པར་སེར་ཐིག་ལྷུང་དུས

སྟོན་གསུམ་འབྲས་བུའི་དུས་བཟང་ཤར་བ་ཚོར་ཐུབ་ལ

ཁ་བའི་འདབ་མ་ལྷབ་ལྷུབ་འཕུར་དུས

དགུན་གསུམ་ངལ་གསོའི་གོ་སྐབས་སླེབས་པའང་ཚོར

སྔོ་དུས་སྔོ་དྲག

ཁྲ་དུས་ཁྲ་དྲག

འཁྱག་དུས་འཁྱག་ཆེ

ཚ་དུས་ཚ་ཆེ

དུས་བཞིའི་དབྱེ་བ་གསལ་བ་འདི

ང་ཚོའི་ཕ་ཡུལ་གྱི་མཛེས་སྡུག་ཡིན་ངེས

མཛེས་སྡུག་འདིའི་ཁྲོད་ནས

ང་ཚོས་དབྱངས་གསལ་སོ་བཞི་ལྷང་ལྷང་གྱེར་བཞིན

སློབ་དགོས་པ་གང་ལ་འབད་པས་བསླབས་ཤིང

སྦྱང་དགོས་པ་ཐམས་ཅད་བརྩོན་པས་སྦྱངས་ཏེ

རྩལ་དྲུག་ལུས་ལ་བླངས་ནས

མི་ཡུལ་གྱི་འཇིག་རྟེན་འགྲིམས་པའི་དཔའ་ཁ་བསྒྲིགས།

 

ལང་ཚོ་འཛོམས་དུས

ཕ་ཡུལ་ལ་ཞབས་འདེགས་ཞུ་བའི་དམིགས་འབེན་བཟུང་ནས

ང་ཚོ་འཇིགས་པ་དང་ཐེ་ཚོམ་མེད་པར

འཇིག་རྟེན་གྱི་འགྲན་རྩོད་ལ་རྦད་ཀྱིས་མཆོངས

ཤེས་རབ་ཀྱི་རལ་གྲི་མཐོན་པོར་འཕྱར་ནས

དཀའ་ཁག་གི་དགྲ་བོ་རེ་རེ་ཚལ་བར་གཤགས

མཇུག་མཐར་རྒྱལ་ཁའི་ཀི་བསོ་བསྒྲག་ལ་ཉེ་དུས

ཁྱེད་ཅག་གློ་བུར་དུ

ང་ཚོ་དང་བྲལ་ནས་རྒྱང་ལ་བཞུད།

 

ང་ཚོ་ཆུང་དུས་འཚོ་མྱོང་སའི

ནོར་ལུག་གི་རྗེས་ན་ཁྱོད་མི་འདུག

ང་ཚོ་གཞོན་དུས་བརྒྱུད་མྱོང་སའི

འབྲུ་དྲུག་གི་ཞིང་ཁ་ན་ཁྱོད་མི་འདུག

ང་ཚོ་རྒྱས་དུས་ཤེས་བྱ་སྦྱང་སའི

སློབ་གླིང་གི་ར་བ་ན་ཁྱོད་མི་འདུག

ང་ཚོས་མཉམ་དུ་དཔའ་ཁ་བཀྱེས་སའི

འཁོར་བའི་གཡུལ་ངོ་ན་ཁྱོད་མི་འདུག

 

ཕ་མས

ཁྱོད་རང་མི་འདུག་ཅེས་ན་ཡིད་མི་ཆེས

བཟའ་ཟླས

ཁྱོད་རང་སོང་ངོ་ཞེས་ན་དང་ལེན་མེད

བུས་པས

ཁྱོད་ལ་ཕྱིར་འོང་མེད་ཅེས་ན་མགོ་བོ་གཡུག

 

ང་ཚོ་ཅི་བྱ་གཏོལ་མེད་དུ་གྱུར་ནས

རང་རང་སར་ན་ཧད་དེ་ལུས

ངུ་བསམ་དུས་མིག་ཆུ་སྐམ་ཚར

འབོད་བསམ་དུས་ངག་སྒོ་འགག་ཚར

ངོ་མ   ཁྱོད་ཉིད་ནམ་ཞིག་ཕྱིར་ཐོན་ཡོང་ངམ།

 

དབྱར་གཞུང་འདིར

ངར་སྐད་ལྷང་ལྷང་འབྱིན་བཞིན

གཡུ་འབྲུག་སྔོན་མོ་ཐོན་སོང

ཀི་ཀི་གསུང་སྙན་སྒྲོག་བཞིན

ཁུ་བྱུག་གཞོན་ནུ་ཐོན་སོང

ཀྱ་ཀྱུར་གྲེ་འགྱུར་འཐེན་བཞིན

བྱེའུ་ཆུང་འཇོལ་མོའང་ཐོན་སོང

ཡིན་ན་ཡང

ཁྱོད་མ་ཐོན་ཐལ

འགྲན་མེད་ཀྱི་མཛེས་སྡུག་ངོམ་བཞིན

མེ་ཏོག་སྣ་ཚོགས་ཐོན་སོང

ཟ་ཟིར་གྱི་སྣང་གླུ་ལེན་བཞིན

རྐང་དྲུག་སྦྲང་མ་ཐོན་སོང

བསླུ་བྲིད་ཀྱི་སྟངས་སྟབས་བསྒྱུར་བཞིན

བྱེ་ལེབ་སྒེག་མོའང་ཐོན་སོང

ཡིན་ན་ཡང

ཁྱོད་ད་དུང་མ་ཐོན་ཐལ།

 

ད་ལོ་དགུན་གཞུང་དུ

དྭངས་གཙང་གི་སེམས་ངོ་སྟོན་བཞིན

ཁ་བ་དཀར་པོ་ཐོན་དུས

ཁྱོད་ཐོན་ཐུབ་བམ

ཤབ་ཤུབ་ཀྱི་སྙིང་གཏམ་བརྗོད་བཞིན

བསེར་མ་རླུང་བུ་ཐོན་དུས

ཁྱོད་ཐོན་ཐུབ་བམ

བཀྲ་ཤིས་པའི་འཛུམ་ཆུང་ངོམ་བཞིན

ལོ་སར་ཚེས་གཅིག་ཐོན་དུས

ཁྱོད་ཐོན་ཐུབ་བམ།

 

ཀྱེ་མ

ཁ་བའི་དཔའ་རྒོད་རེ་རེ

ངའི་མིག་མདུན་ནས་འདི་ལྟར་འགྱེལ་དུས

གངས་རིའི་འཇོན་མི་རེ་རེ

ངའི་གཡས་གཡོན་ནས་འདི་ལྟར་ཕམ་དུས

ང་ད་དུང་འདི་ལྟར་ཉམས་སྣང་མེད་པར་སྡོད་བཟོད་དམ།

 

ཀྭ་ཡེ

ཤར་གྱི་ཙོང་ཁའི་སྐྱེས་རི

ལྷོ་ཡི་གངས་དཀར་རི་བོ

ནུབ་ཀྱི་རྨ་རྒྱལ་སྦོམ་ར

བྱང་གི་མགུར་ལྷ་བཅུ་གསུམ

ཤུལ་དུ་ལུས་པའི་གཅེས་ཕྲུག་དག་གི་ཁ་འཛིན་མཛོད་ཅིག

མདུན་དུ་མཆོང་མཁན་རྣམས་ལ་དཔུང་རོགས་མཛོད་ཅིག

རྒྱལ་ཕམ་རྩོད་མཁན་རྣམས་ལ་སྟོབས་ཤུགས་སྩོལ་ཅིག

དཔུང་ཡར་རྒྱུག་མཁན་རྣམས་ལ་མགོན་སྐྱབས་མཛོད་ཅིག

ལྷ་མི་མཉམ་སྡེབ་ཀྱི་དཔུང་ཤེད་ལ

འགྲན་ཡ་མེད་པ་སྔར་ནས་ཤེས་ཡོད།

 

Gangzhun (གངས་ཞུན།), real name Sangye Gyatso (སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ།) , is a poet and an entrepreneur, and also the first Tibetan film producer and a teacher of management. He started as a teacher in Golok Tibetan medium high school and Southwest Nationalities University. Many of his poems and essays have been translated into Chinese, English, Japanese and French, among others. From 2004 onwards, he has founded eight agencies, such as Beijing Himalaya Film Agency, and has been active in Tibetan cultural industry (films etc.). He is the vice-president of China’s Minorities Industry Association, a permanent member of the Qinghai Association of Industry and Commerce, as well as a permanent member of the Chinese People’s Political Consultative Conference in Malho (Huangnan) Prefecture. He also contributed the article “Modern Tibetan Literature and the Rise of Writer Coteries” to Tibetan Modern Literature and Social Change (Ed. By L. Hartley and P. Schiaffini-Vedani, Duke University Press, 2008). While contributing seriously to professionalization of Tibetan cinema, his engagement into production, research, and processing of rye (ནག་ནས།) has enabled him to commercialize rye to China’s national market. Based upon his business experience, he has taught and discussed numerous times about Tibet-oriented economic building, as in his book The Art of Management (དོ་དམ་རིག་པ།). He is currently mainly engaged in setting up the “Himalayan Center for Cultural Industry”.

Françoise Robin is a Professor of Tibetan language and literature at Inalco. She specializes in Tibetan contemporary literature and cinema, as well as the emergence of feminism in Tibet. She met Pema Tseden as early as 2002 in Xining, when doing fieldwork about young promising writers. She accompanied him at some festivals as translator and subtitled most of his films into French. She has also translated a selection of Pema Tseden’s short stories (Neige, 2016), along with Brigitte Duzan. She is the guest editor of the present volume of Yeshe.